Goed eigenaarschap van een familiebedrijf: een onderbelichte rol. In een familiebedrijf moet elke generatie invulling geven aan het eigenaarschap. Dat was altijd al lastig voor generaties die in de voetsporen treden van de oprichter. Momenteel wordt dit versterkt omdat veel families vanwege fiscale regelingen aandelen versneld overdragen zonder de vraag te beantwoorden wat dat betekent voor het uitoefenen van de eigenaarsrol.
Auteurs
Ilse Matser en Jacqueline van Zwol, experts op het gebied van generatiewisseling en goed bestuur in familiebedrijven, zien in de praktijk dat dit tot onwenselijke situaties kan leiden en pleiten ervoor dat families de eigenaarsrol duidelijker neerzetten. Op basis van hun ervaringen met familiebedrijven hebben ze een praktisch boek geschreven dat hierbij helpt: Goed eigenaarschap, voor synergie tussen familie en bedrijf.
‘Eigenaars die actief en bewust hun rol vervullen en daarin op één lijn zitten zijn cruciaal voor het langetermijnsucces van familiebedrijven’, zegt Ilse Matser. Zij promoveerde op strategische voordelen van familiebedrijven en was tot 2020 lector Familiebedrijven. ‘Goed eigenaarschap begint daarom met een heldere en door eigenaren gedeelde eigenaarsvisie. Welke waarden zijn belangrijk voor familie en bedrijf? Welke doelen vloeien daaruit voort? En wie gaat die doelen realiseren? Niet iedereen hoeft even actief te zijn, maar wij pleiten wel voor actief en bewust eigenaarschap in familiebedrijven.’
‘Een visie op eigenaarschap ontbreekt helaas nog vaak in generaties na de oprichter. Voor een oprichter of voor aandeelhouders die ook samen de directie voeren is die eigenaarsrol namelijk niet relevant. Als die overlap in rollen wegvalt en wanneer bijvoorbeeld drie kinderen de zaak overnemen, waarvan er één het bedrijf gaat leiden, is een gedeelde visie en afbakening van rollen van groot belang. Daarover moeten ze met elkaar in gesprek.’
‘Momenteel zien we daarnaast dat families gestimuleerd worden om snel over te dragen in verband met fiscale regelingen’, zegt Jacqueline van Zwol, die naast haar adviespraktijk ook bestuurder is bij verschillende familiebedrijven. ‘De nieuwe generatie krijgt het eigendom maar heeft nog niets te zeggen en ook geen idee wat het inhoudt om samen eigenaar te zijn, laat staan dat ze hebben verkend hoe ze dat later samen moeten doen. Als de directie van hun bedrijf vervolgens komt met een duurzaamheidsstrategie waarin geïnvesteerd moet worden, weten ze niet wat ze daarvan mogen vinden of hoe ze daar samen over op één lijn kunnen komen. Dat is een recept voor problemen in de familie, die vervolgens slecht zijn voor het bedrijf. Wij brengen in onze gesprekken met families de eigenaarsrol voor het voetlicht, pleiten voor een gedeelde visie op die rol en voor tijdig betrekken van de volgende generatie daarbij. Dat helpt hen vaak enorm.’
Het boek
Goed eigenaarschap neemt de lezer concreet mee langs de vraag wat de rol van de eigenaar is, hoe die zich verhoudt tot bijvoorbeeld de directie en de RvC, hoe een STAK (stichting die de aandelen beheert) werkt en wat familiedynamiek kan betekenen. In een aantal praktische hoofdstukken helpen de auteurs (toekomstige) eigenaren vervolgens op weg om een passende eigendomsstrategie te bepalen, een eigenaarsvisie te formuleren en competenties te ontwikkelen om een goede eigenaar te zijn.
Het boek is verkrijgbaar bij bol.com.